KEDENEWS.GR
Συνέντευξη με τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου
Γιώργο Χατζημάρκο
Γιώργος Χατζημάρκος: Το καλύτερο εισιτήριο για το 2021, είναι οι επιδόσεις του Νοτίου Αιγαίου στην πιο δύσκολη σεζόν του παγκόσμιου τουρισμoύ
-Αγαπητέ κύριε Χατζημάρκο, η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είναι κατά γενική ομολογία μία δύσκολη περιφέρεια με πολλές ιδιαιτερότητες. Μιλήστε μας για αυτή.
Έχω την εξαιρετική τιμή και την τύχη να υπηρετώ τα 6 τελευταία χρόνια μια Περιφέρεια, που δεν είναι μόνο δύσκολη αλλά και πανέμορφη! Η δυσκολία της είναι η ομορφιά της, η ομορφιά της είναι η δυσκολία της. Και το αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς, όταν πρόκειται για τα 48 κατοικημένα νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, κάθε ένα με τη δική του μοναδική ταυτότητα, αλλά και με τα δικά του προβλήματα, που απορρέουν από αυτό που με μια λέξη αποτυπώνει ο όρος «νησιωτικότητα». Η νησιωτικότητα δεν είναι μόνο το χαρακτηριστικό κάποιων περιοχών. Είναι η ταυτότητα της χώρας ολόκληρης. Δεν έχει καμία σχέση με τους στατιστικούς δημοσιονομικούς δείκτες των ηπειρωτικών περιφερειών. Νησιωτικότητα σημαίνει ότι σε κάθε μικρή νησιώτικη κοινωνία πρέπει να εκπληρωθεί ο θεμελιώδης όρος της Συνθήκης της Ρώμης, που απετέλεσε και τον θεμέλιο λίθο της σύστασης της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης, που περικλείεται στην φράση «χώρος ίσων ευκαιριών». Αυτό που απετέλεσε το 1960, στην Συνθήκη της Ρώμης, τον υπέρτατο στόχο την Ευρωπαίων, το να δημιουργήσουν ένα χώρο ίσων ευκαιριών, σήμερα δοκιμάζεται ουσιαστικά στις δυσπρόσιτες περιοχές της Ευρώπης, που δεν είναι άλλες από τις νησιωτικές. Χώρος ίσων ευκαιριών στην νησιωτική Ελλάδα, δεν υφίσταται. Η νησιωτική Ελλάδα έχει απόλυτη ανάγκη ένα διαφορετικό πλαίσιο λειτουργίας και αντιμετώπισης όλων των ζητημάτων της . Είναι επιβεβλημένη η ισονομία, που σημαίνει ίσες ευκαιρίες και ισότιμη πρόσβαση των νησιωτών σε αγαθά και υπηρεσίες που απολαμβάνουν οι πολίτες της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η έντονη νησιωτικότητα αλλά και η μεγάλη διασπορά των νησιών καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική τη συλλογική προσπάθεια για την υπεράσπιση του κοινού καλού των νησιών μας και την προάσπιση της κοινωνικής ευημερίας όλων μας.
-Ποια είναι τα μεγάλα ζητήματα που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε ως περιφέρεια τα τελευταία χρόνια;
Δεν είναι εύκολη η απαρίθμησή τους σε μια Περιφέρεια 48 κατοικημένων νησιών. Από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε, στα τέλη του 2014, στην πιο σκληρή και δύσκολη μεταπολιτευτική περίοδο της χώρας, αντιλαμβάνεστε ότι ολόκληρη η θητεία μας ήταν πορεία σε αχαρτογράφητα νερά. Τα προβλήματα και οι αιφνιδιασμοί ήταν και παραμένουν στην ημερήσια διάταξη.
Ωστόσο, αν έπρεπε να ξεχωρίσω ένα πρόβλημα από όσα κληθήκαμε να διαχειριστούμε, με εξαίρεση τη πανδημία covid-19 που αφορά την παγκόσμια κοινότητα, θα σας έλεγα φυσικά το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα. Η Περιφέρειά μας επωμίστηκε δυσανάλογα και το κόστος των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών που πέρασαν με προορισμό την Ευρώπη. Προσπαθήσαμε να το διαχειριστούμε με απόλυτη υπευθυνότητα, με ένα τρόπο σχεδόν χειρουργικό, για να αποφύγουμε τα χειρότερα και να αποκρούσουμε κατά το δυνατόν την καταστροφή της εικόνας των νησιών μας στο εξωτερικό, σεβόμενοι ταυτόχρονα την ανθρωπιστική πλευρά του ζητήματος και υπηρετώντας τις κλασσικές αξίες του πολιτισμού μας. Δεν ήταν εύκολη η αντιστροφή του κλίματος, ούτε έγινε με μαγικό τρόπο. Χρειάστηκε σχέδιο που συντάξαμε και εφαρμόσαμε με πολύ μεγάλη σοβαρότητα. Το καταφέραμε, όταν όλοι προέβλεπαν την καταστροφή των νησιών μας ως τουριστικούς προορισμούς, εκείνα έσπαγαν το ένα ρεκόρ αφίξεων και εσόδων μετά το άλλο, συνεχώς από το 2016 μέχρι και το 2019. Για το 2020, λόγω της πανδημίας φυσικά, η συζήτηση αυτή γίνεται εξ αντικειμένου σε εντελώς νέα βάση.
-Σε ποια έργα στα νησιά της Περιφέρειάς σας θα λέγατε ότι έχετε βάλει την προσωπική σας σφραγίδα;
Θεωρώ πως αν απλώς απαριθμήσω κάποια έργα, θα αδικήσω αυτό που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην Περιφέρειά μας: την αλλαγή νοοτροπίας στην περιφερειακή διακυβέρνηση. Το 2014 είχαμε απευθυνθεί στους νησιώτες και τους είχαμε πει ότι αναλαμβάνουμε την ευθύνη, ότι αγαπάμε την ευθύνη. Η δυσκολία των συνθηκών, μας ανάγκασε να σκεφτούμε διαφορετικά, να γίνουμε πιο τολμηροί. Προτιμήσαμε λοιπόν να δούμε την κρίση όχι μόνο σαν μια περίοδο μεγάλων κινδύνων, αλλά και σαν μια περίοδο μεγάλων προκλήσεων και μεγάλων ευκαιριών. Απαντήσαμε με “επιθετική” πολιτική εξωστρέφειας σε όλους τους τομείς, αλλά και άνοιγμα θεμάτων που μέχρι την ώρα που εμείς τα ανοίξαμε κανένας δεν διανοήθηκε ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν πεδίο διεκδίκησης.
Είμαστε η Περιφερειακή Αρχή που έσπασε τα στεγανά των αρμοδιοτήτων. Πολλοί μας είπαν, όταν ξεκινήσαμε να το συζητάμε αυτό πριν από χρόνια, ότι είμαστε αφελείς, διότι στην Ελλάδα, όποιος δεν κρύβεται πίσω από την αρμοδιότητα, δεν επιβιώνει πολιτικά. Εμείς το κάναμε το πείραμα και αποδείξαμε ότι όχι μόνο ζούμε, αλλά και ότι η κοινωνία επιβράβευσε το γεγονός αυτό. Ότι δηλαδή βγαίνουμε μπροστά, σε όλα τα θέματα, δεν κρυφτήκαμε ποτέ και σε κανένα ζήτημα. Δεν ψάξαμε άλλοθι για τίποτα και σηκώσαμε πάνω μας κάθε βάρος από όπου κι αν ήρθε. Βάλαμε όλα τα θέματα πάνω στο τραπέζι. Χαράξαμε συγκεκριμένο σχέδιο και το εφαρμόσαμε με προσήλωση. Η δράση της Περιφέρειας, παρά την σοβαρή υποστελέχωση και υποχρηματοδότησή της αναπτύχθηκε σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, ως αποτέλεσμα της ορθής χρήσης των διαθέσιμων πόρων, εθνικών, ευρωπαϊκών και ιδίων. Οδικό δίκτυο, υγεία, σχολεία, αθλητικές υποδομές, μεταφορές, υποδομές, περιβάλλον, ενέργεια, πρωτογενής τομέας, επενδυτικό περιβάλλον, όλα τέθηκαν σε προτεραιότητα και σε ισορροπία με τις δράσεις στήριξης του Τουρισμού, του Πολιτισμού και του Αθλητισμού.
Τα αποτελέσματα της αλλαγής νοοτροπίας, της σοβαρής τεκμηρίωσης και ουσιαστικής διεκδίκησης βάσει συγκεκριμένων προτάσεων, ήταν άμεσα. Οι γιατροί στα νησιά με κίνητρα από την Περιφέρεια, η χρηματοδότηση των ΟΤΑ για την συντήρηση των σχολικών μονάδων, οι έκτακτες ενισχύσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειάς μας, η αναζήτηση νέων χρηματοδοτικών πηγών και εργαλείων όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, δεν ήταν αυτονόητα, αφού ήταν τυπικά εκτός αρμοδιοτήτων μας.
Η στήριξη της οικονομίας των νησιών μας και η ανταγωνιστικότητά της ήταν και παραμένει για μας μια διαρκής μάχη. Γύρω από αυτόν τον άξονα, δομήσαμε τις πολιτικές μας και τις παρεμβάσεις μας, σε τομείς όπως λ.χ. ο τουρισμός και ο πρωτογενής τομέας.
Θα προσθέσω την υλοποίηση του ΕΣΠΑ με ταχύτατους ρυθμούς και με το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης των πόρων πανελλαδικά, την ομαλή και άμεση χρηματοδότηση της προμήθειας νέου ιατρικού εξοπλισμού σε όλες τις δομές υγείας, της αναβάθμισης του εξοπλισμού των σχολικών μονάδων όλων των βαθμίδων των νησιών μας, την ενίσχυση με νέα οχήματα του ΕΚΑΒ, του Πυροσβεστικού Σώματος της Ελληνικής Αστυνομίας.
Ισορροπημένη πολιτική είναι αυτή που καλύπτει σε παρεμβάσεις όλο το φάσμα της ζωής και δεν γίνεται εσωστρεφής και μονοθεματική. Καμία πολιτική και καμία παρέμβασή μας δεν γίνεται τυχαία και αποσπασματικά. Από τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα σχολεία, από τον τουρισμό μέχρι την αλλαγή του χρηματοδοτικού στάτους του Νοτίου Αιγαίου, όλα εντάσσονται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης και υπεύθυνης πολιτικής στήριξης της κοινωνίας.
Τα καταφέραμε, ώστε σήμερα να μπορούν οι κάτοικοι των νησιών μας να μιλούν για θετικό πρόσημο σε μια σειρά από τομείς της ζωής τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουμε πολλά ακόμη να κάνουμε.
-Covid-19: Ένας άνισος πόλεμος. Στοίχισε στα νησιά του νοτίου Αιγαίου τα περιοριστικά μέτρα αλλά και ο φόβος;
Ασφαλώς και στοίχισε η πανδημία στο Νότιο Αιγαίο, όπως και σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Έχει σημασία, όταν μιλάμε για τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης, να έχουμε στο μυαλό μας για ποια Περιφέρεια μιλάμε. Το Νότιο Αιγαίο είναι η κατ’ εξοχή τουριστική Περιφέρεια της χώρας, η ατμομηχανή του ελληνικού τουρισμού. Από το 2016 έως και το 2019, το Νότιο Αιγαίο έπιανε κορυφές. Σε αφίξεις, σε διανυκτερεύσεις, σε έσοδα, σε κατά κεφαλή δαπάνη. Μιλάμε για ιστορικά ρεκόρ. Αντίστοιχες επιδόσεις αναμένονταν και για το 2020, αν δεν είχε προκύψει η πανδημία που «πάγωσε» ολόκληρο τον πλανήτη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ και της Τράπεζας Ελλάδος η συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ του Νοτίου Αιγαίου ανέρχεται στο 97,1%, σχεδόν καθολική. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς πόσο ευάλωτη είναι μια περιοχή με αυτά τα χαρακτηριστικά, στην υγειονομική κρίση, που επέφερε το μεγαλύτερο πλήγμα στην ιστορία του παγκόσμιου τουρισμού. Από την πρώτη μέρα που ξέσπασε η πανδημία, εκτός της αυτονόητης υγειονομικής θωράκισης των νησιών μας, παράλληλα ξεκίνησε και η τιτάνια προσπάθεια στήριξης του Νοτίου Αιγαίου. Καταστρώσαμε συγκεκριμένο πλάνο και συγκριθήκαμε με τα διεθνή αντανακλαστικά και σχέδια. Το στοίχημα που βάλαμε από τον περασμένο Μάιο, ήταν να ξεπεράσουμε την απόγνωση εκείνης της περιόδου, του lockdown και να βρούμε την δύναμη να ξανασηκωθούμε, να αντεπιτεθούμε. Να καταφέρουμε να πάρουμε το μεγαλύτερο κομμάτι από ό,τι έχει απομείνει στον παγκόσμια τουριστική βιομηχανία, τον κλάδο της οικονομίας που έχει πληγεί περισσότερο από κάθε άλλον από την υγειονομική κρίση.
Με πρωτοβουλίες μας όπως η υγειονομική θωράκιση των δομών υγείας των νησιών μας από κάθε χρηματοδοτική πηγή της Περιφέρειάς μας, τα ξενοδοχεία Covid που προτείναμε και υιοθέτησε και η ίδια η κυβέρνηση για τυχόν θετικούς στον ιό επισκέπτες, με δειγματοληπτικούς μοριακούς ελέγχους, με ελέγχους για την τήρηση των πρωτοκόλλων υγείας σε τομείς ευθύνης μας, με επιμορφωτικά σεμινάρια πάνω στα υγειονομικά πρωτόκολλα για περισσότερους των 30.000 εργαζομένων στον τουρισμό από το Νότιο Αιγαίο, με στοχευμένη τουριστική ψηφιακή καμπάνια σε 12 χώρες, ό,τι πιο σύγχρονο έχει σχεδιασθεί στη χώρα μας, αλλά κυρίως με την πρωτοβουλία μας σε συνεργασία με τον Δήμο Ρόδου και τους φορείς για τη σύσταση της Πρωτοβουλίας Φορέων για τον Τουρισμό -η πρώτη φορά στη χώρα που ένας τουριστικός προορισμός αποφασίζει να βγαίνει προς τα έξω με μία φωνή, ένα πρόσωπο, μία θέση- καταφέραμε να κρατήσουμε όρθια την οικονομία των νησιών μας.
Οι αριθμοί δείχνουν ότι τα καταφέραμε. Το Νότιο Αιγαίο, άντεξε. Ένας παγκόσμιος τουριστικός προορισμός, που στα πολύ δύσκολα στάθηκε όρθιος και σήμερα μετρά πάνω από 1 εκατ, αφίξεις, από την 1η Ιουλίου μέχρι σήμερα, μόνο από τα πέντε διεθνή αεροδρόμια της Περιφέρειάς μας. Όταν η αφετηρία του Ιουλίου ήταν κυριολεκτικά το μηδέν σε ένα περιβάλλον γενικευμένου φόβου και ανασφάλειας, αυτό που κατάφερε το Νότιο Αιγαίο είναι ένας πραγματικός άθλος, τολμώ να πω μεγαλύτερος και από τα ιστορικά ρεκόρ της τετραετίας που προηγήθηκε. Υπό τις παρούσες συνθήκες, το αποτέλεσμα μόνο υπερήφανους μπορεί να μας κάνει. Και αυτό διότι γι’ αυτή την κρίση δεν υπήρχε «εγχειρίδιο οδηγιών», καθώς δεν έχει υπάρξει ιστορικό προηγούμενο να επιχειρείται τουρισμός σε καιρό πανδημίας.
-Ωστόσο είδαμε πως η περιφέρεια στηρίζει τη δημόσια υγεία των νησιών με ένα πολύ μεγάλο κονδύλι
Όπως προανέφερα. πρώτη και βασική προτεραιότητα ήταν για μας η προστασία της δημόσιας υγείας. Σε μια Περιφέρεια με δεκάδες νησιά και τις αντίστοιχες δομές τους, νοσοκομεία και κέντρα υγείας, από τις πρώτες κιόλας μέρες ξεκίνησε ο αγώνας δρόμου εντοπισμού και προμήθειας ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού και υγειονομικού υλικού για όλες τις δομές του δημοσίου συστήματος υγείας, ώστε οι κάτοικοι των νησιών να μπορούν να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια. Με πολύ μεγάλη δυσκολία, αλλά με ταχύτατα αντανακλαστικά, σε μια αγορά που διεθνώς βρέθηκε απροετοίμαστη στη λαίλαπα που ερχόταν, «ξηλώσαμε» τον προϋπολογισμό μας, καταφέραμε να προμηθευτούμε από μάσκες, γάντια και αντισηπτικά, μέχρι κλωβούς αρνητικής πίεσης, θαλάμους απομόνωσης, μοριακούς αναλυτές και ό,τι άλλο μας ζήτησαν η 2η ΥΠΕ, το ΕΚΑΒ και οι ίδιες οι δομές και να τα παραδώσουμε σε κάθε νησί. Διαθέσαμε και συνεχίζουμε να διαθέτουμε το μεγαλύτερο μέρος των πόρων μας, είτε είναι ευρωπαϊκοί, είτε εθνικοί είτε ίδιοι πόροι, για να θωρακίσουμε τα νησιά μας. Ακόμα και πρόσληψη προσωπικού στα νοσοκομεία μας πετύχαμε να χρηματοδοτήσουμε σε συνεννόηση με την Κυβέρνηση, μέσα από τους Ευρωπαϊκούς πόρους της Περιφέρειας μας. Αλλάξαμε τις προτεραιότητες και τον σχεδιασμό μας, γιατί αυτό που επείγει είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Όλα τα άλλα, μπορούν να περιμένουν.
-Ποιος είναι ο στόχος του Γιώργου Χατζημάρκου για την επόμενη ημέρα;
Από την αρχή της πρώτης θητείας μας, επιδιώξαμε η πολιτική μας να είναι τέτοια που να δίνει στους νησιώτες τη σιγουριά ότι υπάρχει δίπλα τους μια διοίκηση με αντανακλαστικά. Σήμερα, η ανάγκη αυτή είναι ισχυρότερη από κάθε άλλη φορά και αυτό διότι διανύουμε μια πολύ κρίσιμη περίοδο για τη χώρα μας και για τα νησιά μας. Οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ δύσκολοι. Παράλληλα όμως, θα είναι οι μήνες που θα κρίνουν την πορεία μας στο μέλλον. Μέχρι σήμερα, τα καταφέραμε και τουριστικά και υγειονομικά. Τώρα, προσπαθούμε να στηρίξουμε την οικονομία μας και δη τις πιο ευάλωτες επιχειρήσεις. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είναι η μοναδική περιφέρεια της χώρας που έδωσε πολύ μεγάλη μάχη για να υπάρξει ένας απολύτως διακριτός χώρο στο πρόγραμμα ενίσχυσης των επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία, για τις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου, οι οποίες είναι και οι μοναδικές επιχειρήσεις στη χώρα που δεν έχουν τύχει μέχρι σήμερα καμίας χρηματοδοτικής στήριξης και ενίσχυσης, μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα. Καταφέραμε έτσι, μόνο στο πρόγραμμα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, πανελλαδικά, να υπάρχει η δέσμευση για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, στις οποίες δίνεται απόλυτη και δεσμευτική προτεραιότητα, με νομικό τρόπο. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις – το μαγαζάκι της γειτονιάς – δεν ανταγωνίζονται πλέον τις μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Συμπερασματικά θα πω ότι, εμείς στο Νότιο Αιγαίο, στην κρίση είδαμε την ευκαιρία για να θωρακίσουμε, να δυναμώσουμε τα νησιά μας και να δημιουργήσουμε ένα σταθερό υπόβαθρο για να πατήσουν και να συνεχίσουν. Ανοίξαμε τουριστικά, λειτουργήσαμε υποδεχόμενοι εκατομμύρια επισκεπτών, σε όλα μας τα νησιά και πετύχαμε τη διατήρηση ενός πολύ χαμηλού επιδημιολογικού φορτίου. Τα καλά επιδημιολογικά στοιχεία και η σημερινή, καλή κατάταξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, δεν πρέπει επ’ ουδενί να οδηγήσει σε εφησυχασμό ή χαλάρωση της προσοχής και των μέτρων προστασίας. Εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να διατηρήσουμε και στο μέλλον τα εξαιρετικά αποτελέσματα που έχουμε φέρει μέχρι σήμερα. Το 2021 θα είναι μια ακόμη δύσκολη χρονιά. Ωστόσο, είμαι αισιόδοξος. Με την αισιοδοξία που απορρέει από την επιτυχή διαχείριση της πανδημίας. Πιστεύω ακράδαντα ότι το «εισιτήριο» για το πολύ δύσκολο 2021 που έχουμε μπροστά μας είναι όσα καταφέραμε φέτος, το 2020. Το γεγονός ότι σταθήκαμε όρθιοι, σε σύγκριση με άλλους, ανταγωνιστικούς προορισμούς που δεν ξεκίνησαν καν. Δεν ήταν εύκολο, δεν ήταν δεδομένο. Χρειάστηκε σκληρή και σοβαρή δουλειά από όλους μας. Ένας άθλος που οφείλεται στο ανθρώπινο δυναμικό που στηρίζει τον τουρισμό στο Νότιο Αιγαίο για τον οποίο είμαι υπερήφανος. Πιστεύω ότι πλέον έχουμε την εμπειρία και τα αντανακλαστικά για να προχωρήσουμε και αυτός είναι ο στόχος μας. Αποδείξαμε στην πράξη και ως χώρα αλλά και ως Περιφέρεια, ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.