Συνέντευξη στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων του Γιώργου Χατζημάρκου, Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου και εκ νέου υποψήφιου στις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου
ΕΡ: Το Νότιο Αιγαίο είναι μια «ετερόκλητη» Περιφέρεια με δεδομένο ότι υπάρχουν μεγάλα νησιά – δημοφιλείς προορισμοί και μικρότερα νησιά. Πόσο δύσκολο είναι να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες τόσων νησιών;
ΑΠ: Η δυσκολία είναι ταυτόχρονα και η μεγάλη πρόκληση. Μια πρόκληση που κάναμε κεντρικό άξονα της πολιτικής μας και που όλα αυτά τα χρόνια, από το 2014, οπότε αναλάβαμε, υπηρετούμε με αφοσίωση: να κάνουμε τα νησιά μας από νησιά «άγονης γραμμής» σε νησιά «πρώτης γραμμής». Βάλαμε στόχο να εκλείψει αυτός ο χαρακτηρισμός που μας προσβάλει ως νησιώτες. Να αμβλύνουμε τις ανισότητες και τις «ταχύτητες» σε ένα νησιωτικό σύμπλεγμα 50 κατοικημένων νησιών. Μέσα σε περιόδους δραματικών εξελίξεων και αλλαγών για ολόκληρο τον πλανήτη, η αγωνία μας ήταν, όχι μόνο να κρατήσουμε τα νησιά μας όρθια, αλλά και να συμβάλουμε δυναμικά στη διαμόρφωση ενός μέλλοντος βιώσιμου, με αειφορία. Να αποδείξουμε ότι στα μικρά νησιά μπορούν να γίνουν μεγάλα πράγματα, όχι μόνο στην κλίμακα της χώρας μας, αλλά σε κλίμακα παγκόσμια. Και το καταφέραμε σε μεγάλο βαθμό, αρνούμενοι να κρυφτούμε πίσω από το άλλοθι ενός ανεπαρκούς θεσμικού πλαισίου για τη νησιωτικότητα. Αντί της ευκολίας του καταγγελτικού λόγου, προτίμησα την καθημερινή υπέρβαση των δυσκολιών του νησιωτικού χώρου. Η νησιωτικότητα για μένα δεν είναι μειονέκτημα, είναι το μεγάλο πλεονέκτημα, το μεγάλο ατού αυτής της χώρας. Η ταυτότητά της. Όταν το συνειδητοποιήσεις αυτό, αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος της πρόκλησης, της ευθύνης, αλλά και των δυνατοτήτων. Αντιλαμβάνεσαι επίσης ότι δεν υπήρχαν «άγονα νησιά». Υπήρχαν άγονες αντιλήψεις, νοοτροπίες και πρακτικές όλων εκείνων που για δεκαετίες ανέχονταν και συντηρούσαν αυτόν τον μειωτικό χαρακτηρισμό. Σήμερα λοιπόν, υπερήφανοι μπορούμε να λέμε ότι στα νησιά μας κερδήθηκε το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης και το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Eurostat, η μεγαλύτερη οργανική αύξηση πληθυσμού στην Ελλάδα, η καλύτερη αντίδραση στις επιπτώσεις του covid, στον τουρισμό, στην Ευρώπη, το μεγαλύτερο ποσοστό επαναλαμβανόμενων επισκεπτών στην Ευρώπη, οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, ορισμένα από τα καλύτερα εφαρμοσμένα παραδείγματα αειφορίας και κυκλικής οικονομίας στον κόσμο, αυτά της Τήλου, της Χάλκης, της Αστυπάλαιας. Όλες αυτές οι πρωτιές, είναι η απάντηση στο ερώτημά σας. Ναι, είναι δύσκολη εξίσωση η νησιωτικότητα αλλά η λύση αυτής της εξίσωσης δεν βρίσκεται στα μαθηματικά. Βρίσκεται στην υπευθυνότητα, στην αίσθηση καθήκοντος, στην αγάπη γι αυτό που κάνεις.
ΕΡ: Ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία του Νοτίου Αιγαίου, ποια είναι τα σχέδια και οι δράσεις που προγραμματίζετε;
ΑΠ: Είναι γεγονός ότι το Νότιο Αιγαίο ζει και αναπνέει από τον τουρισμό. Το 97,1% του εισοδήματος των νησιών μας παράγεται άμεσα ή έμμεσα από τον τουρισμό. Οι διαδοχικές κρίσεις των τελευταίων ετών, με μεγαλύτερη αυτή της πανδημίας, ανέδειξαν τις εντυπωσιακές αντοχές αυτού του κλάδου της οικονομίας μας. Συνεπώς, το ζητούμενο για εμάς είναι η διαφύλαξη της «βαριάς βιομηχανίας» της χώρας, η καρδιά της οποίας χτυπά στο Νότιο Αιγαίο. Ως Περιφέρεια, υπηρετούμε αυτόν τον στόχο, με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, αφοσίωση και φέρνουμε αποτελέσματα, με συνεχή ρεκόρ σε όλους τους τουριστικούς δείκτες. Είμαστε η πρώτη Περιφέρεια που άνοιξε τουριστικά εν μέσω πανδημίας, πετυχαίνοντας το υψηλότερο ποσοστό εισερχόμενου τουρισμού και τη μεγαλύτερη σε διάρκεια τουριστική περίοδο. Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε την πιο πλήρη τουριστική καμπάνια, με σύγχρονα ψηφιακά μέσα. Καταγράψαμε το υψηλότερο ποσοστό τουριστικής ανάκαμψης στην Ευρώπη, αλλά και τις περισσότερες επισκέψεις, διανυκτερεύσεις και εισπράξεις, καθώς και τους υψηλότερους ποιοτικούς δείκτες στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η εμπιστοσύνη που κερδίσαμε ως προορισμός, αποτυπώνεται σε συνεχή ρεκόρ. Το 2022 ξεπεράσαμε το ιστορικό ρεκόρ του 2019 και φέτος έχουμε ήδη ξεπεράσει το 2022.
Η μεγάλη πρόκληση που έχουμε τώρα μπροστά μας, είναι αυτή της κλιματικής κρίσης, που μας οδηγεί αναπόδραστα σε ένα μοντέλο βιώσιμου τουρισμού. Και εδώ το Νότιο Αιγαίο βρίσκεται στην παγκόσμια πρωτοπορία. Η Ρόδος που, όπως σε προηγούμενες δεκαετίες αποτέλεσε το «θαύμα» του ελληνικού τουρισμού, ανοίγοντας δρόμους, γίνεται πάλι παγκόσμιο πρότυπο, υποσχόμενη ένα νέο θαύμα. Με τη συνεργασία όλων των τοπικών φορέων και με έναν κορυφαίο ηγέτη της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς, όπως ο Όμιλος TUI, το project “The Rhodes Co-LabSustainableDestination”, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, υπόσχεται να μετατρέψει τη Ρόδο σε πρότυπο, βιώσιμο, τουριστικό προορισμό παγκοσμίως. Πάνω σε αυτόν τον στόχο εργαζόμαστε εντατικά. Είναι η δική μας έμπρακτη συνεισφορά στον παγκόσμιο αγώνα για βιώσιμο τουρισμό.
ΕΡ: Χρειάζεται επανασχεδιασμός το ζήτημα της δημόσιας υγείας στο Νότιο Αιγαίο;
ΑΠ: Η υγεία θα είναι πάντα πρωταρχικής σημασίας για τους νησιώτες. Το διαρκές και δυσεπίλυτο, όπως αποδεικνύεται πρόβλημα είναι η έλλειψη προσωπικού, τα κενά που υπάρχουν στις οργανικές θέσεις σε όλες τις δομές υγείας, Νοσοκομεία, Περιφερειακά Ιατρεία και Πολυδύναμα Κέντρα Υγείας, παρότι σε σύγκριση με το παρελθόν, η δημόσια υγεία είναι σε καλύτερο σημείο. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας αναμφισβήτητα χρειάζεται επανασχεδιασμό ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που δίνει η εξέλιξη της τεχνολογίας, αλλά και να ανταποκριθεί στις ανάγκες και όχι μόνο του νησιωτικού χώρου. Βλέπω ότι γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια προς την κατεύθυνση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, τουλάχιστον με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας ως τώρα. Επίσης, χαίρομαι που η πρότασή μας για να υπάρξει ξεχωριστή ΔΥΠΕ για το Νότιο Αιγαίο, μελετάται σοβαρά από το υπουργείο Υγείας. Από εκεί και πέρα, εμείς ως Περιφέρεια, παρότι δεν έχουμε την αρμοδιότητα, προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο και μέσο τη δημόσια υγεία στα νησιά μας, ιδίως την περίοδο της πανδημίας. Σε επίπεδο στελέχωσης, υποδομών και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού. Καταφέραμε να ανατρέψουμε τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό που δεν επέτρεπε την κάλυψη μισθοδοσίας και έτσι μπορέσαμε να καλύψουμε περισσότερους από 200 γιατρούς και νοσηλευτές. Είχε βέβαια προηγηθεί η μεγάλη πρωτοβουλία καθιέρωσης οικονομικών κινήτρων σε γιατρούς, ήδη από το 2015, που έφτασε να ξεπεράσει τους 100 γιατρούς συνολικά σε όλα τα νησιά μας. Μέχρι σήμερα έχουμε διαθέσει άνω των 50 εκατ. ευρώ, μόνο για την υγεία, μέσω κάθε χρηματοδοτικού εργαλείου: από ίδιους πόρους, ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα. Ο ιατρικός υλικοτεχνικός εξοπλισμός των δομών υγείας, με έμφαση στα νοσοκομεία μας, είναι ο καλύτερος που έχει διατεθεί στην ιστορία τους. Ενισχύσαμε το ΕΚΑΒ με 42 υπερσύγχρονα ασθενοφόρα μικρού και μεγάλου όγκου με πλήρη εξοπλισμό, Εγκαταστήσαμε συστήματα τηλεϊατρικής στις υγειονομικές μονάδες του ΕΣΥ με διασύνδεση σε μεγάλα νοσοκομεία για την αντιμετώπισης της έλλειψης ειδικευμένων ιατρών. Με ευρωπαϊκούς πόρους της Περιφέρειάς μας αναβαθμίζουμε ενεργειακά τα νοσοκομεία μας. Ναι, πάντα θα υπάρχουν ελλείψεις κι εμείς είμαστε εδώ για να βάζουμε πλάτη όπου μπορούμε.
ΕΡ: Ειδικά για τις υποδομές των μικρών νησιών απαιτείται μεγαλύτερη μέριμνα;
ΑΠ: Όταν αναλάβαμε καθήκοντα στο τέλος του 2014, βρισκόμασταν ήδη εν μέσω της πιο δύσκολης δημοσιονομικά περιόδου για τη χώρα. Βρεθήκαμε ενώπιον της οδυνηρής διαπίστωσης ότι ενώ προηγήθηκαν δεκαετίες όπου πακτωλός χρηματοδοτήσεων είχαν εισρεύσει στη χώρα, στο Νότιο Αιγαίο οι ανοιχτές πληγές δεκαετιών ήταν πολλές και βαθιές. Μέσα στο πιο αρνητικό δημοσιονομικό περιβάλλον, βάλαμε στόχο τις πληγές αυτές να τις κλείσουμε, ώστε τα νησιά μας στο Νότιο Αιγαίο να αποκτήσουν τις υποδομές που χρειάζονται και αξίζουν. Σήμερα, ηγούμαι της Περιφέρειας που στο τέλος του 2022 βρέθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στην πρώτη θέση της απορρόφησης ευρωπαϊκών πόρων στην Ελλάδα. Δεδομένων των συνθηκών που κληθήκαμε τα τελευταία χρόνια να λειτουργήσουμε, το έργο που έχουμε επιτελέσει στην πιο δύσκολη Περιφέρεια της χώρας, ισοδυναμεί με άθλο. Δεν είναι υπερβολή αυτό, όταν πρόκειται για την Περιφέρεια με την μικρότερη χρηματοδότηση και το λιγότερο προσωπικό. Ενδεικτικά θα σας πω ότι το ΕΣΠΑ 2014 – 2020 για την Περιφέρειά μας αποτυπώθηκε σε 4.496 έργα και δράσεις. Για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021 – 2027 που ήδη ξεκίνησε, ο διπλασιασμός των πόρων που καταφέραμε μετά από αγώνα που δώσαμε στις Βρυξέλλες, μας επιτρέπει να μην έχουμε καμία αγωνία για το μέλλον και για την κάλυψη των αναγκών των νησιών μας. Η σωστή τεκμηρίωση των αναγκών, η σοβαρή δουλειά που γίνεται όλα αυτά τα χρόνια και η καλή συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους, φέρνει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Χρειάζεται να ξεπερνάμε καθημερινά τα όρια για να φτάνουμε τον πήχη εκεί που εμείς τον τοποθετήσαμε: Κάθε μέρα, ένα νησί, ένα έργο. Έργα οδικού δικτύου, αντιπλημμυρικά, λιμενικά, περιβαλλοντικά, κτιριακά, έργα ύδρευσης, έργα ανέγερσης ή συντήρησης σχολικών μονάδων και αθλητικών εγκαταστάσεων και πάσης φύσεως έργα από όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία, που μελετώνται και εκτελούνται από τη μικρότερη, σε προσωπικό, υπηρεσία στην Ελλάδα. Την μικρότερη σε αριθμό στελεχών αλλά την καλύτερη σε αποτελέσματα. Μέρα τη μέρα προχωράμε σε στρατηγικού χαρακτήρα παρεμβάσεις που διασφαλίζουν ανάπτυξη με συνέχεια και σε βάθος χρόνου, που χτίζουν τη νέα ταυτότητα του Νοτίου Αιγαίου, που κάνουν τη ζωή μας καλύτερη.